Philosophy of Systematic and Quantitative Trading

Philosophy ปรัชญาการลงทุนด้วยระบบเทรดหุ้น

ThaiQuants ขออนุญาติเสนอแนะแนวคิดและแนวปฎิบัติ สำหรับผู้สนใจและมือใหม่ ในการพัฒนา ทดสอบ และเทรด ด้วยระบบเทรดหุ้นเชิงปริมาณ Systematic and Quantitative Trading Systems ซึ่งมีลักษณะพิเศษของตัวมันเอง และเพื่อเป็นจุดเริ่มต้นในการเรียนรู้และนำไปใช้ให้ก่อเกิดกำไรสูงสุดในการลงทุนด้วยระบบเทรดหุ้น

About Philosophy of Systematic and Quantitative Trading

ThaiQuants หวังว่าบทความนี้จะช่วยชี้นำแนวทางให้ผู้สนใจและมือใหม่ ให้มีทัศนคติ มุมมอง และการปฎิบัติที่เหมาะสม โดยเฉพาะอย่างยิ่งในตอนเริ่มต้นพัฒนาและเทรดหุ้นด้วยระบบ ก่อนที่จะสามารถหาหนทางและปรับเปลี่ยนปรัญชาเหล่านี้ให้เข้ากับตนเองต่อไปในอนาคต โดย ThaiQuants ขอแนะนำให้นักพัฒนา ค่อยๆทำการเรียนรู้และเก็บรายละเอียดต่างๆ อย่างค่อยๆเป็นค่อยๆไป ไม่มีความจำเป็นต้องทำให้ได้ทั้งหมดในวันนี้ เพราะรายละเอียดค่อนข้างมาก แต่ขอเพียงแค่ให้รู้และเข้าใจมุมมองจากปรัชญาเหล่านี้ไว้ก่อน จากสรุปสั้นๆดังนี้

หมายเหตุ: ปรัชญาการลงทุนด้วยระบบเทรดเหล่านี้ ถูกเขียนขึ้นจากประสบการณ์และความเชื่อส่วนตัวของ ThaiQuants ผู้อ่านควรใช้วิจารณญาณและเหตุผลในการตีความ รวมถึงการนำไปใช้

สรุป Philosophy ปรัชญาการลงทุนด้วยระบบเทรด

โค้ดไม่เป็น เทสไม่ผ่าน ไม่ต้องเทรด: โค้ดเงื่อนไข และใส่ตัวเลขให้ชัดเจน อย่าให้มีความคลุมเครือหลงเหลืออยู่ในระบบ และอย่าคาดหวังอะไร ใดๆ ทั้งสิ้นกับสิ่งที่ไม่ได้โค้ดออกมา แล้วทดสอบด้วยตนเอง
ลงทุนในตลาดที่เอื้ออำนวยต่อกลยุทธ์: แทนที่จะลงทุนตลอดเวลา นักพัฒนาระบบควรทดสอบกลยุทธ์ต่อประเภทตลาดต่างๆ ว่าสภาพแบบไหนที่มีข้อได้เปรียบและมีความน่าจะเป็นในการทำกำไรต่อขาดทุนสูงสุด
รู้จักระบบเทรดของตนเอง และรู้จักตนเอง: เลือกใช้ระบบที่เหมาะสมกับลักษณะนิสัยของตนเอง ระบบใคร ระบบมัน ความเชื่อมั่นต้องถูกพิสูจน์มาจากการทดสอบด้วยตนเอง และหลีกเลี่ยงการใช้ระบบของคนอื่นที่ตนเองไม่เข้าใจ
ชื่นชมความเรียบง่าย เกลียดชังความซับซ้อน: ระบบที่ดีต้องเทรดได้จริง ไม่ใช่แค่ทดสอบได้ในคอมพิวเตอร์ หลีกเลี่ยงระบบที่ซับซ้อน ไม่ว่าจะเป็น เงื่อนไขซื้อขายและการคัดลอส และวิธีการบริหารพอร์ตและความเสี่ยง
ความผันผวนในตลาด และช่วงทรุดของระบบ เป็นสิ่งที่หลีกเลี่ยงไม่ได้: ต้องเข้าใจว่าเป็นสัจธรรม และต้องรู้จักระบบและตลาดของตนเองให้ดี จากการออกแบบและทดสอบที่ถูกต้องและครบถ้วน เพื่อที่จะทำการผ่านช่วงวิกฤตต่างๆไปให้ได้
ไม่กลัว ไม่โลภ ว่าไปตามความน่าจะเป็น: ความลำเอียงในการลงทุนทางจิตใจไม่ควรเป็นส่วนหนึ่งของการเทรดด้วยระบบ ถ้ายังกลัว ยังโลภ แสดงว่าไม่ได้เทรดด้วยระบบ ที่ถูกต้องคือเทรดตามความน่าจะเป็นตามระบบนั้นๆ ที่ซึ่งผ่านการทดสอบและยอมรับโดยนักพัฒนาระบบ
เทรดตามระบบ ไม่เทรดความคิดเห็น: ใช้เวลาและความตั้งใจในการเทรดตามระบบให้ดีที่สุด อย่าไปเสียเวลาแสดงความคิดเห็นหรือไปชักจูงนักลงทุนคนอื่น สุดท้ายแล้วความคิดเห็นใครถูกผิดไม่สำคัญ สำคัญที่ใครทำเงิน
คำนวณความเสี่ยงเชิงตัวเลขเสมอ: คนส่วนมากไม่รู้ว่าตัวเองกำลังเสี่ยงอยู่เท่าไหร่ ทำให้การลงทุนนั้นๆขาดปัจจัยด้านความเสี่ยงในการบริหารพอร์ต นักพัฒนาระบบควรต้องคำนวณความเสี่ยงออกมาเป็นตัวเลขที่ชัดเจน
หมั่นเรียนรู้ สะสมทุน และอดทนรอ: สามสิ่งนี้เป็นสิ่งที่จะทวีคูณความสำเร็จให้กับนักพัฒนาระบบเทรดในระยะยาว จากความรู้ที่เพิ่มขึ้น เงินทุนที่มากขึ้น และการอดทนรอที่มีวินัยมากขึ้น เพื่อโอกาสที่มีความน่าจะเป็นสูงขึ้นที่จะเข้ามาในอนาคต
กฏ 10% การได้มาซึ่งกลยุทธ์ที่ทำกำไร: นักพัฒนาระบบที่ดีต้องรู้จักการปฏิเสธกลยุทธ์ที่ไม่ผ่านมาตราฐาน หรือให้ผลลัพท์ที่แย่กว่ากลยุทธ์อื่นที่ใช้อยู่ รวมถึงการตั้งมาตราฐานขั้นต่ำต่างๆ เช่น CAR 10% และ Initial Equity 10% โดยเฉพาะในตอนเริ่มต้นการพัฒนาระบบ และเริ่มต้นเทรดระบบจริงๆ
ทารุณระบบและข้อมูล จนมันสารภาพ: การทดสอบระบบและข้อมูลในช่วงที่ตลาดผันผวนและในช่วงที่ระบบทรุดนั้นสำคัญมาก เพื่อที่นักพัฒนาระบบจะพร้อมรับมือกับผลกระทบทั้งทางด้านเงินทุนและจิตใจที่จะเกิดขึ้น
ตรวจสอบและพัฒนาระบบอย่างต่อเนื่อง: ไม่ใช่ทดสอบผ่านแล้วก็จบ เพื่อให้ผลลัพธ์จากการเทรดจริงใกล้เคียงกับผลการทดสอบที่สุด นักพัฒนาระบบจำเป็นต้องคอยตรวจสอบและเปรียบเทียบระหว่างผลลัพธ์ทั้งคู่อยู่เสมอ และอัปเดทสมมุติฐานต่างๆทางตัวเลขที่ระบุไว้ในโค้ดอย่างต่อเนื่อง

ปรัชญาข้อ 1: โค้ดไม่เป็น เทสไม่ผ่าน ไม่ต้องเทรด

การโค้ด (Coding) ถือเป็นองค์ประกอบหนึ่งที่สำคัญต่อสายควอนท (Quant) มาก เพราะมันเป็นการบังคับให้นักพัฒนาระบบทำการบรรยายเงื่อนไขต่างๆออกมาอย่างชัดเจนเจาะจง ไม่ว่าจะเป็นเงื่อนไขสัญญานการซื้อขาย (Buy and Sell Signals) หรือเงื่อนไขการบริหารเงิน (Position Sizing Strategies) และอีกสิ่งสำคัญที่ได้จากการโค้ด คือ ความสามารถในการทดสอบระบบเทรดหุ้น

To Quant is To Code.
อยากควอนท ต้องโค้ด

การแบ็คเทส (Backtesting) เป็นข้อแตกต่างที่ชัดเจนระหว่างนักลงทุนสายควอนทเชิงปริมาณ (Quants) และนักลงทุนสายเทคนิคคอลเชิงกราฟ (Technicians) ซึ่ง:

ทั้ง Quants และ Technicians ส่วนใหญ่ต่างเป็น Systematic Traders
Quants ใช้โค้ดและเงื่อนไขเชิงตัวเลขในการทดสอบระบบด้วยโปรแกรม
Technicians ใช้กราฟ ประสบการณ์ และดุลยพินิจในการทดสอบระบบ
เพราะ Quants ใช้โปรแกรมทดสอบระบบ จึงสามารถทดสอบย้อนหลังเป็นปีๆ
Quants ยังสามารถทดสอบ Scenario ต่างๆกันเพื่อวิเคราะห์ความเสี่ยงได้อย่างละเอียด

จากข้างต้นจะเห็นว่าในขณะที่ Technicians มักมีข้อจำกัดในด้านจำนวนการทดสอบที่เหมาะสม ในขณะที่ สาย Quants สามารถตั้งเงื่อนไขในการเทสผ่านของระบบตนเองได้อีกด้วย รวมถึงการกำจัดความลำเอียงต่างๆ (ฺBiases) ออกจากการทดสอบระบบ ดังนั้น สาย Quants ต้องตระหนักไว้ว่า

No Code; No Test; No Trade.
ไม่โค้ด ไม่เทส ไม่ต้องเทรด

ปรัชญาข้อ 2: ลงทุนในตลาดที่เอื้ออำนวยต่อกลยุทธ์

เพื่อลดความเสี่ยงในการลงทุน ผู้พัฒนาระบบจำเป็นต้องทำการวิเคราะห์หาสภาพตลาด (Market Analysis) ที่เอื้ออำนวยต่อกลยุทธ์การเทรดนั้นๆ ซึ่งจะมีช่วงที่เอื้ออำนวยเป็นช่วงๆ ต่อตัวระบบเทรดนั้นๆ ที่สามารถนำมาใช้ในการลดความเสี่ยง ในขณะที่ผลกำไรยังคงเป็นที่น่าพอใจ

Invest in Markets favorable to Your Strategy.
จงลงทุนเฉพาะในตลาดที่เอื้ออำนวย

ThaiQuants แบ่งการวิเคราะห์ตลาดด้วยโปรแกรม AmiBroker ออกเป็น 3 ประเภท

Market Filter (Basic) โดยการใช้ Index หลักๆของตลาดนั้นๆ (เช่น SET Index) เป็นตัววัดสภาพของตลาดว่ากำลังอยู่ใน ขาขึ้น (Uptrend) ออกข้าง (Sideways) หรือว่าขาลง (Downtrend)
Market Classification (Intermediate-Advanced) เป็นการแบ่งสภาพตลาดอย่างละเอียดออกเป็น “คลาส” เพื่อทำการเพิ่มผลกำไรเมื่อตลาดเอื้ออำนวย และลดการลงทุนพร้อมความเสี่ยงเมื่อตลาดไม่เอื้ออำนวย
Market Breadth (Advanced) เป็นการสร้าง Customized Index ขึ้นมาเองพร้อมการทดสอบอย่างละเอียด ก่อนที่ถูกนำไปใช้ใน Market Filter หรือ Market Classification โดยที่ Customized Index นี้มักจะมีการถ่วงน้ำหนักแบบเท่าเทียมกัน (Equally-Weighted Index) เพื่อให้เห็นอีกมุมมองหนึ่งของตลาด โดยเฉพาะช่วงเปลี่ยนเทรน (Trend Reversals) ในขณะที่ Index หลักๆของตลาดนั้น มักถูกถ่วงน้ำหนักด้วยขนาดของบริษัท (Capitalization-Weighted Index)

จากที่กล่าวคร่าวๆข้างต้น จะเห็นได้ว่ามีการวิเคราะห์ตลาดที่หลากหลายและส่งผลกระทบต่อระบบเทรดอย่างยิ่ง

Who knows his Market knows his Profit.
ผู้ใดรู้จักตลาด ผู้นั้นรู้จักผลกำไร

ปรัชญาข้อ 3: รู้จักระบบเทรดของตนเอง และรู้จักตนเอง

ในการพัฒนากลยุทธ์เพื่อนำไปเทรดได้จริงนั้น ผู้พัฒนาจะต้องสร้างระบบที่เข้ากับลักษณะบุคคิลของตนเอง ไม่ว่าจะเป็นเรื่อง

ระยะเวลาในการลงทุน ว่าเป็นระยะสั้น กลาง ยาว ในการเข้าถือหุ้นนั้นๆ
แนวทางการลงทุน ว่าเป็นเทคนิคคอล หรือมูลค่าพื้นฐาน ซึ่งสามารถวิเคราะห์เชิงตัวเลขได้จริง
มูลค่าเงินลงทุนต่อความเสี่ยง ว่าอยู่ในระดับที่ยอมรับได้ ไม่เสี่ยงจนก่อเกิดความเครียด

Develop a strategy/system that fits your personality.
พัฒนาระบบเทรดที่เข้ากับลักษณะนิสัยของตนเอง

โดยที่ผู้พัฒนาต้องทำการทดสอบระบบให้หนักแล้วพิจารณาจากผลการทดสอบว่า สามารถทนสภาพต่างๆที่อาจจะเกิดขึ้นกับพอร์ตของตนเองเพราะระบบนั้นๆได้หรือไม่ เช่น

Max Drawdown 50% ถ้าพอร์ตมูลค่าหายไปครึ่งหนึ่ง ทั้งในกรณีระยะสั้นและระยะยาว จะยังรับได้มั้ย?
Max Drawdown Period 2 ปี ถ้าพอร์ตติดลบ อาจจะต้องรอถึง 2 ปี เพื่อจะกลับมาเท่าทุน จะยังรอได้มั้ย?
Max Consecutive Loss 20 ครั้ง คืออาจมีการขาดทุนซ้ำๆติดต่อกันถึง 20 ครั้ง จะยังรับไหวมั้ย?
Extreme Exposure 80% คือ การลงทุนอย่างหนักในช่วงที่ตลาดไม่เป็นใจ จะยังรับความเสี่ยงไหวมั้ย?

Know your System, Know Yourself.
จงรู้จักระบบของตนเอง และรู้จักตนเอง

ปรัชญาข้อ 4: ชื่นชมความเรียบง่าย เกลียดชังความซับซ้อน

นักพัฒนาระบบเทรดส่วนมากตอนเริ่มต้นมักเชื่อว่า ระบบที่ดูซับซ้อนจะได้ผลลัพธ์ที่ดีกว่าระบบที่เรียบง่าย ซึ่งถ้ามองโดยผิวเผินก็ควรจะเป็นเช่นนั้น แต่ในความเป็นจริงระบบที่ซับซ้อนไม่เพียงแต่ยากต่อการทดสอบ อีกทั้งยังยากในการนำไปเทรดจริง เงื่อนไขการซื้อขายและเงื่อนไขการคัทลอส อาจส่งผลให้ผู้พัฒนาไม่สามารถทำตามระบบได้จริง และสิ่งที่พบบ่อยคือ ซับซ้อนเกินความสามารถของนักพัฒนาในการโค้ดออกมาได้จริงแล้วนำไปทดสอบจริง นักพัฒนามือใหม่เหล่านี้จึงล่ะ เงื่อนไขบางส่วนไว้ในฐานที่เข้าใจ โดยหวังว่าตอนเทรดจริง จะทำตามเงื่อนไขเหล่านี้ด้วยตนเอง ซึ่งขัดกับ Philosophy 1

Keep it Simple, Specific, and Straightforward.
รักษาความเรียบง่าย เจาะจง และตรงไปตรงมา

เพราะฉะนั้น เพื่อที่จะไม่ให้เกิดปัญาหาข้างต้น …

Simple: เรียบง่าย เช่น เงื่อนไขซื้อขายเรียบง่าย ทั้งในส่วนของ Method และ Market รวมถึงการคัทลอส…
Specific: เจาะจง เช่น กลยุทธ์ที่มีตัวเลขเจาะจง ตามระยะเวลาการลงทุนต่อ Position โดยไม่พึ่ง Optimization…
Straightforward: ตรงไป ตรงมา เช่น ในระบบๆหนึ่ง ควรใช้แค่ 1 กลยุทธ์ (1 AFL File: 1 Strategy) ไม่ควรเขียนระบบให้ทำงานสลับไปมาระหว่างกลยุทธ์เพราะตรวจสอบยาก พัฒนาต่อยาก และถ้าเกิดปัญหาจะวุ่นวายในการหาข้อผิดพลาด

Admire Simplicity. Despise Complexity.
ชื่นชมความเรียบง่าย เกลียดชังความซับซ้อน

ปรัชญาข้อ 5: ความผันผวนในตลาด และช่วงทรุดของระบบ เป็นสิ่งที่หลีกเลี่ยงไม่ได้

ถ้าอยู่ในตลาดนานพอ ก็จะทราบว่ายังไงๆก็ต้องเจอช่วงที่ตลาดไม่เอื้ออำนวย และช่วงที่ระบบเทรดมีอาการทรุด (Drawdown) ไม่ทำกำไรในช่วงเวลาหนึ่ง ซึ่งอาจส่งผลต่อสภาวะจิตใจและความมั่นใจในระบบเทรดของนักลงทุน ทั้งนี้ทั้งนั้น ไม่ว่าจะเป็นเพราะตลาดหรือเป็นเพราะระบบเทรด ความเข้าใจในสัจจะธรรมข้อนี้และความมั่นใจในระบบมีความจำเป็นอย่างยิ่ง ที่จะทำให้นักพัฒนาระบบฝ่าฟันช่วงที่ยากลำบาก เพื่อไปพบกับวันที่ตลาดเอื้ออำนวยและระบบกลับมาทำกำไรตามปรกติ

Market Fluctuation and System Drawdown are Inevitable.
ความผันผวนในตลาดและระบบทรุด เป็นสิ่งที่หลีกเลี่ยงไม่ได้

เพราะฉะนั้น นักพัฒนาระบบต้องทำการทดสอบระบบเทรดภายใต้ตลาดต่างๆแล้ววิเคราะห์สิ่งที่อาจจะเกิดขึ้น เพื่อพร้อมเตรียมการรับมือทั้งทางด้านการเงิน และทางด้านจิตใจ ภายใต้ความเชื่อมั่นในระบบเทรดของตนเองที่ได้ผ่านการทดสอบแล้วมาเป็นอย่างดี

To survive both, you need Confidence in your Well-Backtested System, and Patience.
ระบบที่ดีจะอยู่รอดในตลาดได้ นักพัฒนาต้องมีความั่นใจในระบบนั้นๆ และความอดทน

ปรัชญาข้อ 6: ไม่กลัว ไม่โลภ ว่าไปตามความน่าจะเป็น

ความโลภและความกลัว มักเป็นสาเหตุที่ทำให้นักลงทุนขาดสติ ทำการตัดสินใจอย่างไม่เหมาะสมต่อสิ่งที่เกิดขึ้นในตลาด ณ เวลานั้นๆ ซึ่งตลาดที่ไร้เหตุผลนี่แหล่ะที่ควรเป็นโอกาสของนักลงทุนด้วยระบบเทรดหุ้นอย่างยิ่ง ที่จะฉวยโอกาสในการวิเคราะห์และการทำกำไร ก่อนที่คนหมู่มากจะตื่นขึ้นมาจากความโลภและความกลัว

ความน่าจะเป็น (Probability) ที่นักพัฒนาระบบควรทดสอบอย่างถูกต้องและครบถ้วน สามารถบอกข้อมูลเชิงตัวเลขใน:

วิเคราะห์ตลาด
วิเคราะห์กลยุทธ์
วิเคราะห์ความเสี่ยง

ความได้เปรียบในขณะที่ผู้อื่นกำลัง โลภ กลัว สับสน นิ่งเฉย หรือทำอะไรไม่ถูก นักพัฒนาระบบเทรดควรมีความสามารถในการประเมินสถานการณ์ทั้งด้านบวกและด้านลบ มองภาพใหญ่ของตลาด ภาพย่อยของระบบตนเอง และการเปรียบเทียบระหว่างกำไรและความเสี่ยง รวมไปถึงกรณีที่แย่ที่สุดที่อาจเกิดขึ้นได้ เพื่อที่จะทำการตัดสินใจตามระบบอย่างเชื่อมั่น

No Greed. No Fear. Just Probability.
ไม่โลภ ไม่กลัว ว่าไปตามความน่าจะเป็น

ปรัชญาข้อ 7: เทรดตามระบบ ไม่เทรดความคิดเห็น

ต่างคน ต่างมี ทัศนะคติความคิดเห็นต่างๆนานากับตลาดหุ้นและการลงทุน ซึ่งอาจจะถูกหรือผิดก็ได้ แต่สิ่งที่สำคัญคือ นักพัฒนาระบบต้องเข้าใจว่า ทัศนะคติความคิดเห็นที่ถูกต้องทำกำไรสำหรับคนๆหนึ่ง อาจจะส่งผลให้ขาดทุนเมื่ออีกคนนำไปใช้ก็ได้ ในฐานะนักพัฒนาระบบ เรามีหน้าที่เทรดระบบที่เราสร้างและทดสอบขึ้นมาเองเท่านั้น เราจะไม่ใช้ระบบของคนอื่น และเราจะไม่เทรดทัศนะคติความคิดเห็นต่อตลาดหุ้นใดๆกับใครทั้งนั้น

Trade your System, not your Opinions.
เทรดตามระบบ ไม่เทรดความคิดเห็น

ชีวิตการลงทุนของนักพัฒนาระบบเทรดจะเรียบง่ายขึ้นมาก ถ้าเราตั้งมั่นอยู่บนระบบเทรดของตนเองที่มีการทดสอบมาแล้วอย่างดี และรู้จักระบบของตนเองอย่างถึงแก่น โดยที่ต้องเข้าใจว่า เราลงทุนเพื่อเงิน เราลงทุนเพื่อกำไร ไม่ใช่เพื่อบอกว่า ทัศนะคติความคิดของเรานั้นถูกต้อง

Being Right or Making Money.
อยากคิดถูก หรืออยากทำกำไร

ปรัชญาข้อ 8: คำนวณความเสี่ยงเชิงตัวเลขเสมอ

อาชีพการลงทุน คือการซื้อขายความเสี่ยง ทุกผลกำไรต่างแลกมาด้วยความเสี่ยงที่เป็นต้นทุน ทั้งทางด้านเงิน เวลา และ โอกาส โดยต้องทำการคำนวณหาผลตอบแทนที่พึงพอใจ เพราะฉะนั้น นักพัฒนาระบบเทรดหุ้นจำเป็นต้องทำการคำนวณความเสี่ยงต่างๆที่เกี่ยวข้องเข้าไว้ในระบบของตนเอง เสมอ

Always Quantify your Risk.
คำนวณความเสี่ยงเชิงตัวเลขเสมอ

ประเภทของความเสี่ยงที่นักพัฒนาระบบเทรดหุ้นควรทำการคำนวณ เพื่อทำการทดสอบระบบและเพื่อบริหารระบบตอนเทรดจริงได้แก่

Position Risk เป็นความเสี่ยงของหุ้นตัวนั้นๆ ซึ่งอาจคำนวณจาก ค่า Stop Loss ที่ตั้งไว้ หรือค่าความผันผวน Volatility หรือค่าอื่นๆ โดยที่นักพัฒนาระบบต้องพิจารณาเลือกใช้ในเหมาะสมกับกลยุทธ์นั้นๆ โดย ความเสี่ยงจากหุ้นนั้นๆ จะมีผลโดยตรงต่อการเลือกเข้าซื้อหุ้นเข้าพอร์ต (Initial Position Risk) เพราะ หุ้นที่เสี่ยงมากๆ อาจถูกยกเว้นจากการเข้าซื้อ ถึงแม้หุ้นตัวนั้นจะผ่านเงื่อนไขการซื้อ (Buy Conditions) เนื่องจากจะทำให้ ความเสี่ยงของพอร์ต (Portfolio Risk) ในปัจจุบันสูงเกินกว่าที่นักพัฒนาระบบได้ออกแบบไว้
Portfolio Risk หรือเรียกอีกอย่างว่า Portfolio Heat ซึ่งเป็นความเสี่ยงของทั้งพอร์ต ที่คำนวณมาจาก ผลรวมของความเสี่ยง ณ ปัจจุบัน (Current Position Risks) ของหุ้นทุกตัวที่อยู่ในพอร์ต โดยทีั่ค่าผลรวมนี้ หรือความเสี่ยงของทั้งพอร์ต ไม่ควรมีค่าเกินกว่าที่ระบบได้ทำการออกแบบและทดสอบไว้
Periodic Loss & Risk เป็นความเสียหายและความเสี่ยงของพอร์ตในแค่ช่วงเวลาสั้นๆ เช่น 20 วันล่าสุด ขาดทุนเท่าไหร่และมีค่าความเสี่ยงในปัจจุบันเท่าไหร่ เพื่อใช้ในการบรรเทา False Signals และผลจากสภาวะตลาดออกข้าง (Sideways Market) โดยผู้สนใจสามารถหาอ่านได้จาก 2% & 6% Rules by Dr. Alexander Elder
Market Risk เป็นการคำนวณความเสี่ยงของทั้งตลาดว่าอาจมีการปรับตัว (Correction) ได้ที่เท่าไหร่ จากผลการวิเคราะห์ข้อมูลย้อนหลัง เพื่อนำมาใช้ในการควบคุมความเสี่ยงของพอร์ตและกลยุทธ์ภายใต้ประเภทสภาพตลาดนั้นๆ นักพัฒนาระบบควรรู้เสมอว่า กลยุทธ์นั้นๆของตนเองอาจถูกผลกระทบจากสภาพตลาดต่างๆเป็นตัวเลขเชิงปริมาณเท่าไหร่

Risk-Free Investment doesn’t exist, unless one doesn’t know what he is doing.
ไม่มีการลงทุนใดที่ปราศจากความเสี่ยง ยกเว้นแต่ว่านักลงทุนไม่รู้ว่ากำลังทำอะไรอยู่

ปรัชญาข้อ 9: หมั่นเรียนรู้ สะสมทุน และอดทนรอโอกาส

การลงทุนก็เหมือน มาราธอน ที่จุดหมายปลายทางนั้นสำคัญพอๆกับการเดินทาง ในส่วนนี้นักพัฒนาระบบมือใหม่อาจสงสัยว่าเกี่ยวข้องอะไรกับระบบเทรดหุ้น… ในขณะที่นักพัฒนาระบบอาจทำการสร้างและทดสอบระบบตลอดทั้งปี แต่ในการเทรดจริงและการตรวจสอบระบบอาจใช้เวลาเพียงแค่ หนึ่งในสามของทั้งปี (สี่เดือนเท่านั้น) เพราะปรกติแล้วตลาดไม่ได้อยู่ในสภาวะเอื้ออำนวยตลอดปี ดังนั้นนักพัฒนาระบบจะต้องคอยหมั่นทำกำไรที่ไม่ใช่ตัวเงินจาก

Education เรียนรู้ตลาดในปัจจุบันและหากลยุทธ์และแนวทางการลงทุนใหม่ๆให้กับตนเอง รวมประวัติศาสตร์ของตลาดทุน ซึ่งทุกสิ่งทุกอย่างที่เกิดขึ้นในวันนี้ล้วนเคยเกิดขึ้นหรือใกล้เคียงกับในอดีตมาแล้วทั้งนั้น เพียงอาจต่างกันแค่ วัน เวลา สถานที่ ตลาด ประเภททรัพย์สิน (Ray Dalio)
Saving สะสมทุนเพื่อรอโอกาสที่มีความน่าจะเป็นในการทำกำไรสูงมากๆ โดยเฉพาะในช่วง ตลาดหมี (Bear Market) ที่จะผ่านเข้ามาใช้ชีวิตการลงทุนของนักพัฒนาระบบทุกๆ 5-10 ปี (Charlie Munger)
Patience อดทนรออย่างมีวินัยและฝึกให้เป็นธรรมชาติ ไม่รู้สึกอึดอัด และไม่คันมือคันไม้อยากจะเทรด เพราะรู้ว่ายังไม่ถึงเวลา และยังไม่มีสัญญาณจากระบบเทรด

ทั้งสามสิ่งนี้จะทำให้นักพัฒนาระบบได้เปรียบในระยะยาว และทวีคูณความสำเร็จในการลงทุน เพราะ จากความรู้และประสบการณ์ที่เพิ่มพูนอย่างต่อเนื่อง จะทำให้นักพัฒนาระบบเข้าใจในตนเองและระบบที่สร้างขึ้นมายิ่งขึ้นเรื่อยๆ ซึ่งเพิ่มความน่าจะเป็นในการทำกำไรจากระบบและกลยุทธ์ใหม่ๆ ผนวกกับเงินทุนที่หมั่นสะสมมากขึ้นเรื่อยๆที่พร้อมจะทำการลงทุนเมื่อตลาดเอื้ออำนวย อย่างมีสติ อดทนรอ อย่างมีวินัย

Be Educated, Be Funded, and Be Patient.
หมั่นเรียนรู้ สะสมทุน อดทนรอ

ปรัชญาข้อ 10: กฎ 10% การได้มาซึ่งกลยุทธ์ที่ทำกำไร

กฏ 10% นี้มีจุดประสงค์หลัก คือ การเตือนไม่ให้นักพัฒนาระบบ ประมาทในการสร้างระบบและการเทรดด้วยระบบ โดยนักพัฒนาระบบต้องมีความคาดหวังเหมาะสม ในการได้มาซึ่งกลยุทธ์ที่ทำกำไร และความมีวินัยทั้งในการเลือกสรรกลยุทธ์ที่จะนำไปเทรด และในการทยอยทำการลงทุน (Paper Trade) เพื่อทดสอบกลยุทธ์ในสนามจริง โดย ThaiQuants ขอแนะนำ กฏ 10% ต่างๆ ดังนี้

10% ของจำนวนกลยุทธ์ หมายความว่า จาก 10 กลยุทธ์ อาจจะมีแค่เพียง 1 กลยุทธ์เท่านั้น ที่ควรเริ่มไปลองเทรดก่อน โดยเฉพาะมือใหม่
10% ของจำนวนเงินทั้งหมด หมายความว่า จากเงินทั้งหมดที่ต้องการลงทุน ในตอนเริ่มเทรดจริง ควรเริ่มใช้เพียงแค่ 10% ก่อน เพื่อทำ Paper Trade
10% ของกำไรต่อปี หมายความว่า ไม่ควรนำกลยุทธ์ที่ให้ผลกำไรเฉลี่ยต่อปี ต่ำกว่า 10% ซึ่งค่าสถิติผลตอบแทนเฉลี่ยของตลาดจริงในระยะยาว
10% ของความน่าจะเป็นในการทำกำไร หมายความว่า ไม่ควรนำกลยุทธ์ที่ให้ผล Cumulative CAR ที่ 10 percentile ต่ำกว่า ศูนย์
10% อื่นๆ… ที่นักพัฒนาระบบอาจตั้งขึ้นมาเอง อย่างเหมาะสมในเชิงตัวเลข เช่น Max Drawdown, #Max Consecutive Loss, Loss per 20 days, …

From 10 Strategies passing backtested; Choose only 1 to trade.
จาก 10 กลยุทธ์ที่ผ่านการทดสอบ ให้เลือกมาเพียงแค่ 1 กลยุทธ์

สำหรับนักพัฒนาระบบเทรดหุ้น ที่เป็นมือใหม่ ข้อแนะนำ “10% ของจำนวนกลยุทธ์” ถือว่าสำคัญมากเพราะว่าในตอนเริ่มต้น นักพัฒนาส่วนมากมักมีความคาดหวังการได้มาซึ่งกลยุทธ์ที่ทำกำไรได้จริงเร็วเกินไป และมีจำนวนกลยุทธ์สำหรับเพื่อใช้ในการเปรียบเทียบคัดสรรน้อยเกินไป ในตอนที่ยังมีประสบการณ์ไม่มาก ซึ่งในข้อนี้ ThaiQuants อยากให้ใจเย็นสักนิด เข้าใจว่าทุกอย่างต้องใช้เวลาในการเรียนรู้และเก็บประสบการณ์ ไม่ใช่เรียนวันนี้ ทำวันนี้ เทรดพรุ่งนี้แล้วจะกำไรได้เลย

อีกข้อที่สำคัญ สำหรับกลยุทธ์ที่กำลังจะถูกนำไปเทรดจริง คือ ข้อแนะนำ “10% ของเงินจำนวนทั้งหมด” เพราะนักพัฒนาระบบมือใหม่ อาจไม่ได้ตระหนักถืงความเสี่ยงและความจริงที่ว่า ไม่มีการทดสอบใดที่สมจริงไปกว่า การเทรดจริงในตลาดจริง ดังนั้นนักพัฒนาระบบไม่ควรประมาท หรือเชื่อผลลัพธ์จากการทดสอบ (Backtest) อย่างไม่มีเหตุผลหรือไม่มีหลักฐานจากการเทรดจริง

แล้วหลังจากที่นักพัฒนาระบบ มีประสบการณ์จริงเพิ่มพูนขึ้นเรื่อยๆ ปรัชญา 10% นี้ ก็ควรถูกปรับเปลี่ยนในมีมาตราฐานสูงขึ้นตามไปด้วย เช่น กลายเป็น กฏ 20% ในการได้มาซึ่งกลยุทธ์ที่ทำกำไร หรือแม้กระทั่ง 50% โดย ThaiQuants ขอแนะนำว่าควรใช้เวลา 2-5 ปี ขึ้นไป

The Best Backtesting is The Actual Trading.
การทดสอบที่ดีทีสุด คือ การเทรดจริงในตลาดจริง

ปรัชญาข้อ 11: ทารุณระบบและข้อมูล จนมันสารภาพ

ระบบที่ไม่ได้ผ่านการทดสอบอย่างถูกต้องและครบถ้วน นั้นแทบจะไม่มีทางทำกำไรอย่างต่อเนื่องในระยะยาวได้เลย และถือว่าเป็นการไม่รับผิดชอบในหน้าที่ของนักพัฒนาระบบนั้นๆ ถ้าเพียงแค่กดปุ่ม Backtest เป็น แล้วเรียกว่าทดสอบระบบเป็น ทุกคนคงรวยกันไปหมดแล้ว

Torture your system and data enough, they will confess.
ทารุณระบบและข้อมูล จนมันสารภาพทุกอย่างออกมา

การทดสอบระบบ คือหนึ่งในปราการหลักในสงครามการลงทุน ก่อนที่ระบบหนึ่งๆจะถูกนำไปใช้เทรดจริง ด้วยเงินจริง เพราะฉะนั้น นักพัฒนาระบบต้องทำให้แน่ใจว่า ได้มีการทดสอบระบบอย่างถูกต้องและครบถ้วนซ้ำแล้วซ้ำเหล่า เปรียบดัง การทารุณระบบและข้อมูล จนมันสารภาพทุกอย่างออกมา

การทารุณระบบ

Simulation Backtesting แบบ Trade Simulating ไม่ใช่ Trade Shuffling ที่เป็น default ใน AmiBroker ซึ่ง Trade Simulating ถือเป็นวิธีการทดสอบพื้นฐานที่ต้องนำไปต่อยอดในการทดสอบแบบต่างๆ ข้างล้างนี้
Monkey Tests ทดสอบแข่งกันระหว่างระบบของเรา กับระบบซื้อขายแบบสุ่ม (Random) แต่ให้เปรียบเทียบค่า Cumulative Distribution ที่ percentile ต่างกัน เช่น @90 ของ Money Test กับ @50 percentile ของระบบเรา ไม่ว่าจะเป็น CAR หรือ MDD
Walk Forward Analysis เพื่อทดสอบย้อนหลังเป็นช่วงๆ เช่น 1, 2, และ 4 ปี โดยจะเข้าที่จ้นปีและกลางปี แล้วทดสอบจนจบช่วงนั้นๆ แล้วพิจารณา Cumulative Distribution ที่ 10-15 percentile ว่าระบบให้ผลลัพท์เป็นที่หน้าพึงพอใจหรือไม่
Random Walk Forward Analysis จะคล้ายๆ Walk Forward Analysis แต่จะสุ่มเข้าที่วันไหนของปีก็ได้ (ไม่จำเป็นต้องเข้าต้นปี หรือ กลางปี) แล้วจึงทดสอบจนจบช่วงนั้นๆ เช่น 1, 2, และ 4 ปี

การทารุณข้อมูล

ข้อมูลต้องถูกเลือกใช้อย่างมีเหตุผล และตัองแบ่งออกเป็น 2 ส่วน โดยห้ามใช้ข้อมูลทั้งหมดอย่างเด็ดขาด และในตอนเริ่มต้นห้ามทดสอบกับข้อมูลเป็น 10 ปี
In-Sample Data (IS) เป็นข้อมูลที่ใช้คู่การตอนเขียนโค้ด ออกแบบระบบ และทดสอบในเบื้องต้น จำง่ายๆว่า ถ้ายังจะมีการแก้ไขโค้ดอยู่ นักพัฒนาระบบควรใช้แต่ IS Data ที่เตรียมไว้ ซึ่งควรมีระยะเวลา 4-5 ปี และครอบคลุมสภาพตลาดต่างๆทั้งหมด ทั้งขาขึ้น ขาลง และออกข้าง
Out-Of-Sameple Data (OOS) เป็นข้อมูลส่วนที่เหลือจาก IS ซึ่งถูกเก็บไว้ใช้เพื่อทดสอบระบบอย่างหนัก ว่าระบบนี้จะผ่านมาตราฐานของนักพัฒนาหรือไม่ ซึ่งถ้าเกิดมีการแก้ไขโค้ดในตอนทดสอบ OOS Data จะส่งผลเสียที่ทำให้ระบบเข้าใกล้ Overfit และ OOS Data ชุดนี้ ก็จะกลายเป็นกึ่งๆ IS Data

Choose Data Wisely to Backtest: IS Data and OOS Data
เลือกและจัดแบ่งข้อมูลอย่างฉลาดในการทดสอบ IS Data และ OOS Data

ปรัชญาข้อ 12: ตรวจสอบและพัฒนาระบบอย่างต่อเนื่อง

ปรัชญาข้อ 12 นี้ เป็นข้อที่มักถูกละเลยหรือไม่ได้มีการปฏิบัติอย่างจริงจัง เพราะ แม้ระบบเทรดหุ้นจะได้ผ่านการทดสอบแล้ว แต่ตอนนำไปเทรดจริง นักพัฒนาระบบยังคงต้องพัฒนาและตรวจสอบระบบนั้นๆอย่างต่อเนื่อง เพื่อให้ผลลัพธ์ที่ได้จากการเทรดจริงใกล้เคียงกับผลการทดสอบมากที่สุด โดยที่ต้องตระหนักว่าตอนโค้ดและตอนทดสอบนั้น มีสมมุติฐานต่างๆ ดังนี้

ใช้ข้อมูลในอดีตซึ่งโครงสร้างและผู้เล่นในตลาดอาจมีการเปลี่ยนแปลง
อนุโลมเบื้องต้นว่าสามารถเทรดได้จริงตามการทดสอบ 100%
ตัวแปรต่างๆ ในเบื้องต้น ที่อาจแตกต่างจากความเป็นจริง เช่น Slippage และ Missing Trades
สมมุติฐานอื่นๆ ..

Done with Backtesting, yet not with Improving
ทดสอบจบแต่หน้าที่ของนักพัฒนาระบบเทรดยังไม่จบ

เพื่อลดความแตกต่างระหว่างเทรดจริงกับการทดสอบ นักพัฒนาระบบเทรดหุ้นมีหน้าที่หลักๆ ในช่วงเทรดจริง ดังนี้

ตรวจสอบผล
อัฟเดทสมมุติฐาน
ทดสอบใหม่

Continuously Monitor and Improve the Process
หมั่นตรวจสอบและพัฒนาระบบเทรดอย่างต่อเนื่อง

ทิ้งท้าย Philosophy ปรัชญาการลงทุนด้วยระบบเทรด

สำหรับนักพัฒนาระบบเทรดหุ้นที่ได้อ่าน Philosophy of Systematic and Quantitative Trading Systems ถึงตรงนี้ คงจะมีข้อสงสัยและคำถามมากมาย ซึ่งเป็นหน้าที่ๆต้องค่อยๆเก็บรายละเอียดและหาความรู้เพิ่มเติม ตามที่บอกในข้างต้นว่า ไม่จำเป็นที่ต้องเข้าใจหรือทำได้ทุกอย่างทั้งหมดในวันนี้ เพียงแค่อย่าหยุดลงทุนในตนเองและอย่าหยุดเรียนรู้ตนเอง

Never stop Investing in yourself and Learning about yourself
อย่าหยุดลงทุนในตนเอง และอย่าหยุดเรียนรู้ตัวเอง

ลิงค์ความรู้เพิ่มเติมที่เกี่ยวข้องกับการพัฒนาและทดสอบระบบเทรดหุ้น

ด้วยความปรารถนาดี
ThaiQuants